" EFESLİ SORANOS "
Kadın Doğumcu, Jinekolog ve Çocuk Hekimi
MS. 98-138 arasında Trajan-Hadrianus döneminde Efes’te yaşamış antik dünyanın en ünlü en büyük jinekoloğu.
Menander ve Phoebe nin oğlu olan Soranos eğitimini tamamladıktan sonra Alexandria , Roma ve Efes’te çalışmıştır. “Methodic School” un en ünlü temsilcisi idi. O dönemlerde yaygın olan bir cilt hastalığı yüzünden öldüğü sanılmaktadır. Hayatı ile ilgili fazla bir şey bilmesekte , yazdığı 4 ciltlik kitaplarından birçoğu günümüze kadar gelmiştir.
“Ebelik ve Kadın Hastalıkları” kitabında doğum kontrolü ve doğum teknikleri ; ters doğum; MS 2 yy.da yazıldığı halde ,15 yy da daha yeni yeni uygulanmaya başlanmıştı. Raşitizm hastalığının belirtilerini anlatmış , sinir bozukları ile ilgili önerilerde bulunmuştur. Bu öneriler günümüzde psikoterapide kullanılıyor.
1838 de ve 1882 de ,(6.yy.Latince çevirisi –kazandıran Caelius Aurelianus) basılan “Kırıklar,belirtileri ve Bandajlar” ; Akut ve Kronik Hastalıklar” birkaç önemli Yunanca yazılmış eserleridir.
Soranos önce annenin hayatını, sağlığını düşünürdü, gerekli görürse kürtajı önerirdi. Doğum kontrol için, ağızdan alınan şifalı otlardan yapılmış ilaçlar, eski zeytinyağı, bal ve ağaç reçinesinden yapılan diaframlar kullanılırdı. İstenmeyen gebelik ortaya çıktığında kürtaj yapılır ( Spekulum, uterus sondası, sefalotribe, embryo çengeli... gibi aletleri tarif etmiştir ) yada düşüğe sebep olacak bitkisel ilaçlar verilirdi.
Soranos önce annenin hayatını, sağlığını düşünürdü, gerekli görürse kürtajı önerirdi. Doğum kontrol için, ağızdan alınan şifalı otlardan yapılmış ilaçlar, eski zeytinyağı, bal ve ağaç reçinesinden yapılan diaframlar kullanılırdı. İstenmeyen gebelik ortaya çıktığında kürtaj yapılır ( Spekulum, uterus sondası, sefalotribe, embryo çengeli... gibi aletleri tarif etmiştir ) yada düşüğe sebep olacak bitkisel ilaçlar verilirdi.
Doğum ilgi çekiciydi, bir çok komplikasyonlar yaşanıyordu, hem anne hemde bebek tehlikeye girebiliyordu. Bütün bunların cevabını arayan Soranos aslında kürtaja karşıydı. Efes’te kürtaj yasal bile olsa, sadece annenin hayatı tehlikede ise kürtaja yanaşıyordu.
Soranos aynı zamanda Tıbbın Babası Hipokrates ‘in (MÖ. 460-370) bilinen ilk biyografisini yazmıştır.
Yunanistan’da ‘Soranos Dostluk Ödülü’ 1. yüzyılda yaşamış ünlü hekim Efesli Soranos adına iki yılda bir veriliyor. Türkiye’den bu ödülü almış kişiler;
1995- İhsan Doğramacı
1999- Erdal İnönü
2002- Doç.Dr. C.Narter (Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı-Deneysel fetal cerrahi sunumu.İst.)
2005- Zülfü Livanelli
1999- Erdal İnönü
2002- Doç.Dr. C.Narter (Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı-Deneysel fetal cerrahi sunumu.İst.)
2005- Zülfü Livanelli
Efes öyle bir kentti ki hala yankıları dünyanın dört bir yanında sürmektedir. Biz böyle bir kentte böyle ilmi insanların yaşadığı yerde yaşamaya devam ettiğimiz için çok şanslıyız.
Tarihçi - Tolga MERT
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder