EFESLİ HİPPONAKS
M.Ö. 6. yy'da Efes’te yaşamış olan şair, Archilochus’tan sonra tarihin ikinci hiciv ustasıdır.
Çağdaşı olan birçok şairin yanı sıra epik gelenekten yani kahramanlıktan söz eden şiirler yerine sıradan konuları ele almıştır. Bu konuları ele alırken de halkın ağzına yakın bir dil kullanmıştır.
Kaynaklardan öğrendiğimiz kadarıyla Hipponaks, ufak tefek, zayıf ama kuvvetli ve son derece çirkin bir insanmış. Bugünden baktığımızda iki bin beş yüzyıl öncesinin çirkinliğini anlamak zor olsa gerek fakat Hipponaks, alay konusu olacak kadar çirkin olması bizlere fikir verebilir.
Mesela, onun çirkinliğini teşhir eden ve bir heykelini yapan, Ege adalarında tanınan Bupalis ve Athenis adlı iki herkeltraş vardır. Hipponaks ise onlara yazdığı hicivler ile öcünü almıştır. Hatta bu hicivler bu heykeltraşların intihar etmesine sebep olacak kadar etkili olduğu söylenir.
Şairin hicvinden onunla alay eden herkes nasibini almıştır. Bunlar kendi ailesi, tanrılar ve aklına gelen herkes.
Hipponaks’ın sert hicivleri, M.Ö 540’ta Tiran Athenagoras tarafından Efes’ten sürgün edilmesine neden olmuştur. Bu sürgünde tam bir sefil hayatı sürmüştür. Yoksulluktan nefret etmesine rağmen, yoksulların, dolandırıcıların yanında kendisini çok rahat hissediyormuş.
Parodi edebiyat tarzının bulan kişidir. Ayrıca hiciv sanatında bir değişiklik yaparak adına skazon demiştir. Skazon özgürce söve bilmedir, yani üstü kapalı hiciv yerine açık açık küfür etmektir.
Yaşadığı toplumda istenmeyen bir adamdır kendisi. Öyle ki, sağlığında insanları çok fazla ürküttüğünden, insanlar mezarının yanından bile geçmesin diye laf çıkarmışlardır. Fakat sonradan Theocritus adında bir sofist, iyi kalpli insanların mezarına gelmelerini, kötü kalplilerin gelmemeleri gerektiğini söyleyerek bir nevi iade-i itibar etmiştir.
Yaşamı boyunca aşağılanan Hipponaks, açlıktan ölmüştür.
Şairden geriye kalanlar, güçlükle çözülebilen, yırtık, silik papirüsler deki fragmanlarıdır.
En meşhur sözlerinden birisi ise;
“Evli bir adamın hayatında mutlu olduğu iki gün vardır. Biri, karısıyla evlendiği gün; diğeri, onun cesedini taşıdığı gün.”
Efesli Hipponaks böyle bir adamdı işte …
Tarihçi - Tolga MERT
Asla beraber olamayacağız.
YanıtlaSilAynı evi, aynı teni paylaşamayacağız.
Aynı masada oturmayacağız.
Hatta aynı şehirde bile oturmayacağız.
Belki bir gün son kez görüşeceğiz, ikimiz de bunun son olduğundan habersiz.
Son kez el ele gezeceğiz, belki de son kez söyleyeceğiz birbirimizi sevdiğimizi.
Yine beraber planlar yapıp, tutamayacağımız
Son sözleri vereceğiz birbirimize.
Ve elbette yollarımız yine ayrılacak bir gün.
Sonra aramıza şehirler girecek,
Hiç karşılaşmayacağız.
Tesadüfler bile bir araya getiremeyecek.
Sonra da belki birimiz öleceğiz, diğerimiz hiç bilmeyecek.
~T Luci