“ Tarihin İlk Bankası Artemis Tapınağı “ Artemis Bank

“ Tarihin İlk Bankası Artemis Tapınağı “

Eyy Efesliler
Paranızı Artemis Bank’a yatırın Siz Kazanın !!! diye bir sloganları olabilirdi sanırım !

Antik Efes’te yaşıyorsun ve çok paran var ! Bu parayı en güvenli nerde saklarsınız biliyor musunuz? Ya da bir şeyler yapmak için bir miktar paraya yani krediye ihtiyacınız var ne yapmalısınız? Gideceğiniz yer Artemis Tapınağı’dır.

Antik Dünya'nın ilk sistemli bankası Efes’in Artemis Tapınağı’dır. Çünkü Artemis, bolluk berekettir, koruyucudur ve tapınak alanı dokunulmazdır. Savaş ve doğal afet görmediği müddetçe tapınaktaki hiçbir şeye , hatta buraya sığınan herhangi bir kişiye, kutsal alan sınırları içerisinde dokunulamazdı.

Tapınağın yönetiminden birkaç rahip sorumluydu. Bu rahiplerin başındaki kişiye “Megabysos” denilirdi. Görevli rahiplerin ve baş rahip Megabysos’un erkeklik organları kesilirdi yani hadım edilirdi. Baş rahip’in yardımcıları ise bakirelerdi.

Lidyalılar’ın parayı icadından sonra bu değerli madeni saklamak, başlı başına bir problem haline gelmişti . Efes, Artemis Tapınağını tanrıçanın koruyuculuğunda, rahiplerin gözetiminde, paraların emniyetle saklanacağı, ihtiyaç halinde tüccarlara, kentlere ve ülkelere faizle borç para veren bir banka şeklinde kullanmasıyla, uluslararası bir üne kavuşmuştur.

Efes’te ki bu tapınak bankacılığı karlı bir işletme halini alınca kent büyük bir refaha kavuşmuştur. Diğer kentlerin tapınakları da bu durumu örnek alarak hareket etmeye başlamışlardır.

“Tapınağa ait hazinelerin korunması için kutsal alanda yapılan hazine binaları ve tapınakta yer alan hazine odaları banka kasası olarak kullanılmaya başlar. Tapınakta çalışan rahipler sikke ayarlarının kontrolünde ve ülkelerin paraları arasındaki pariteyi (yani iki ülke arasında ki para değerinin orta noktasını hesaplama) ayarlamakta da uzmanlaşırlar.”

Bu durumda; ilk bankaların tapınaklar olması nedeniyle, ilk profesyonel bankacılarda rahiplerdir.

Tapınak, Herostratus tarafından yakılana kadar banka işlevi gördüğü kesindir. Fakat soru şu ki, madeni olan bu paralar yandı mı? Yanmadıysa nereye taşındı? Ya da Herostratus bir piyondu ve tapınağın hazinelerini soymak isteyenlerce mi ortaya atıldı?

Onlarca doğal afet, istila, savaş geçiren Efes, Tapınağın bu gibi durumlarda aciliyetle korunacağı ve hazinelerin pratik bir şekilde taşınacağı bir çözüm bulmuşlardır sanıyorum ! Buldularsa da bu yer nerede? Çünkü bugüne de hiç bulunamadı, ne paralar ne de heykel ve heykelcikler !!!

Belki biz bunları hiçbir zaman bilemeyeceğiz lakin para ve imanın kimlerde olduğu belliymiş antik Efes’te, ikisi de rahiplerde imiş ! Yani din adamlarında.

Sahi bugün para ve iman kimde ???

Tarihçi Tolga MERT