Neden yılbaşını Ocak ayının birinci günü kutlarız?

Neden yılbaşını Ocak ayının birinci günü kutlarız?

Antik toplumların genelinde yeni yıl kavramı yaşadığı coğrafyaya bağlı olsa da yeni yıl ilkbahar ekinoksu olarak kutlanır. Yani yeni yıl, doğanın kendisini yenilemesine bağlıdır aslında. Bu bağlamda birçok antik medeniyetlerin festivaller ile bu dönüşümü kutladıkları kayıtlara geçmiştir…

Ocak ayının yılbaşı olmasının temelleri Roma İmparatorluğu döneminde atılmıştır. Romalılar için yılın başı tüm antik topluluklarda olduğu gibi bahar ekinoksudur. Roma’nın kurucusu Romulus tarafından oluşturulan takvimde 1 yıl, bahar ekinoksu ile başlar ve 304 gün sürerdi. M.Ö 8. Yy’da oluşturulan bu takvimde zaman içinde döngüsel problemler baş göstermeye başlamıştı.
Jullius Caesar M.Ö 49’da bu problemleri dönemin ünlü astronomları ve matematikçilerine danışarak çözme kararı almış ve bugün bizim kullandığımız Gregoryen takvimin temeli olan Julien takvimini oluşturmuştur.

Bu yeni takvimin ilk ayı içinse Roma mitolojisinin ikiyüzlü tanrısı “Janus” temel alınmıştır. Sebebi ise Jenus’un Değişimin ve başlangıcın tanrısı olmasıdır. İki yöne bakan yüz ile tasvir edilen Janus, bu tasvirde bir yönü geçen yıla, bir yönü de gelecek yıla bakmaktadır. Yani yılın başlangıcıdır. Jullien takvim de bu sebeplerden ötürü “Januarius” olarak belirlenmiştir. Batı dillerinde january (Ocak) ay isimleri de bu konseptten türemiştir. Yani Ocak ayının kökeni Janusdur.

Jullius Caeser da yeni yılı Janus için Ocak’ın 1’ini yeni yıl olarak belirlemiştir.
Romalılar yeni yıllarını Janus’a adaklar sunarak evlerini defne yaprakları ile süsleyerek, tanrılardan iyi bir servet dileyerek, birbirlerine incir vererek ve bal alışverişi yaparak yeniden bir başlangıç olarak kutluyorlardı.
Türkiye’de ise, Cumhuriyet’ten sonra 1926’de “Milâdî Takvim” kabul edilmiş, 1342 Ocak ayının 1. günü, 1926 yılının 1. günü olmuş ve böylece yılbaşı batı ülkelerindeki gibi Ocak ayı başına getirilerek dünyanın genel kesimine entegre edilmiştir.

Yani aslında geçirilen bu evreler dünya da düzenin doğru bir şekilde ilerlemesi için yapılmıştır. Bütün dünya yeni yıla birlikte girmektedir. Gelenek göreneklerine göre yapılan kutlamalar farklılaşır sadece.
Yeni yıla girerken Romalılar gibi benden herkese incir…

Dilimiz, dinimiz, ırkımız her ne olursa olsun ortak noktamız insan olmamızdır ve insanoğluna verilen bu aklı kullanmamızdır.

2017 yılı önce kentime, sonra ülkeme, sonra da dünyaya SAĞLIK, MUTLULUK, BEREKET ve EN ÖNEMLİSİ “BARIŞ” Getirmesi dileklerimle …
Mutlu Yıllaaarrrrr …

Tarihçi Tolga MERT