"EFESLİ ZENODOTOS" (Dil Bilgini)

EFESLİ ZENODOTOS (Dil Bilgini)

Okumayı ve yazmayı seven herkes Zenotodos'a borçludur.

Zenodotos (Ephesoslu) M.Ö 320- 240 arasında I. ve II. Ptolemaios döneminde yaşamıştır.

Eski Yunanlı dil bilgisi uzmanı ve İskenderiye Kütüphanesi'nin (M.Ö 285-270 yılları arasında) ilk yöneticisidir. Aslında bu kütüphane bir yandan da müze işlevi görmekteydi. İskender doğu seferinin bütün hazinelerini İskenderiye Kütüphanesinde depolamıştır. Bu anlamda bakıldığında aslında dünyanın ilk müzesinin yöneticisi.

Bu görevi sırasında, Eski Yunan şiirlerini derleme çalışmalarına başkanlık etmiş.Dünya tarihi açısından önemli olan Homeros destanlarını, farklı yazmaları karşılaştırarak, kendi anlayışına göre yeniden düzenlemiştir. Çalışmaları sırasında Homeros’un eserlerinde kullandığı bazı kelimeleri “Glossary” adını verdiiği bir sözlükte derlemiştir. “ Glossary “ bugün birçok dilde sözlük, sözlükçe, açıklamalı dizin, ek sözlük gibi anlamlarda kullanılmaktadır. Bunlara ilaveten birde yabancı terimler sözlüğü çıkarmıştır.
Yaptığı işlerin aslında en önemlisi, İskenderiye Kütüphanesi’nde bulunanyazmaları, okumayı kolaylaştırması amacıyla noktalama işaretleri koymuş ve sözcükleri ayırmıştır.

Zenodos’tan önce rulo yazmalarda ki cümleler birleşikti.

Yani demek istediğimi örneklemem gerekirse;

“BENİMADIMZENODOTOSVEBENEFESLİYİM” diye yazılıyorken,

Zenotos kelimeleri ayırarak okumayı kolaylaştırmıştır. “ BENİM ADIM ZENODOTOS VE BEN EFESLİYİM” gibi.

İşte günümüzden yaklaşık iki bin üç yüz yıl kadar önce bir Efesli olan Zenodotos tarafından başlatılan bu yazım kolaylığı için ne kadar teşekkür etsek azdır. Okumayı ve yazmayı kolaylaştırdığı için belkide bu kadar zengin bir bilgi hazinesi birikerek günümüze ulaşmayı başarmıştır.

Belki de dünya bugünkü konumunu kütüphaneci ve dil bilgini olan Efesli Zenodotos'a borçludur…

Ne dersiniz?

Tarihçi – Tolga MERT