"EFESLİ APELLES" (Ressam)

EFESLİ APELLES

M.Ö 4. Yy’da yaşamış Efesli ressamdır.

Günümüze hiçbir eseri ulaşamamış olsa bile, Antik Çağ’ın sanat yazarları tarafından öylesine yüceltilmiştir ki, hala o dönemin en büyük ressamı olarak anılır. Rönesans sanatçıları, kopyaları dahi olmayan yapıtlarını kitaplardan anlatılan betimlemeleriyle Apelles’in resimlerini taklit etmek için uğraşmışlardır.

Efesli ressam Apelles, Büyük İskender'in resimlerini yapmakla ünlüdür. İskender bu ressamı öyle seviyormuş ki sık sık atölyesine gidip onunla sanatı hakkında sohbet edermiş. Bir gün İskender Apelles’e bir teklifte bulunmuş ve kadınlarından “Pancaspe” adındaki sevgilisini çıplak halde resmetmesini buyurur. Fakat ressam, bu kadına aşık olduğunu kısa süre sonra belli etmiştir. İskender’de bunu anlayınca, kendi sanatında bu kadar büyük olan ve herhangi bir zaferden hiçte değersiz olmayan yapıtlarına hürmeten, kadını Apelles’e armağan eder.

M.S yaşamış Romalı Yaşlı Plinius’un  “Historia Naturalis” adlı ansiklopedik eserinin 35. kitabının 36. bölümü, 79-92. Sayfaları arasında Apelles’ten bahsetmektedir.

Bir anektodunu şöyle anlatmaktadır;

Apelles yaptığı tabloları halka sunup bir perdenin arkasına gizlenerek yorumları dinlemekten çok hoşlanırmış. Böylelikle yapacağı yeni resimler için yeni düşünceler edinmektedir. Apelles' in sergisini gezen bir ayakkabı ustası resimlerin birinin karşısında durarak tablodaki insanların ayakkabıları üzerinde eleştiriye başlar. Ayakkabıcının etrafında toplanan kalabalık merak içinde adamı dinlerken Apelles de gizlendiği perdenin arkasından yapacağı yeni tablolardaki ayakkabı figürleri için söylenenleri can kulağıyla dinler ve bir deftere not eder. Ayakkabı ustası uzmanlık alanının dışına çıkıp resmi sanat açısından ve teknik yönden eleştirmeye çalışıp resimdekilerin bacaklarını alay konusu etmeye başlayınca Apelles perdenin arkasından bağırır: "Efendi haddini bil, çizmeden yukarı çıkma!"

Ressam Apelles'in bu öyküsü unutulmuş olsa da iki kelimelik bir deyime dönüşen haliyle anlatılır durur günümüzde de:

"Çizmeyi aşma!

Ne çok yönlü bir diyarda yaşıyoruz değil mi? Bilimden, kültüre, sanata her alanda en iyilere sahip toprakların arasındayız. Şayet bunları bilmiyorsan kentini sevemez, geliştiremezsin. Fakat yaşadığımız bu kent, senin bunları bilmeni istemektedir ki, bu eşsiz kentimizi ileriye taşıyalım …

Tarihçi – Tolga MERT

Ressamın aşağıdaki resimleri Rönesans Ressamları tarafından canlandırılmıştır.