"Tanrıça Artemis'i çıkarları için savunan Efesli sarraflar "
ve
Aziz Paulus
Pagan inanışların hüküm sürdüğü dönem boyunca Efes Şehri, dünyanın yedi harikasından biri olan Artemis Tapınağı nedeniyle dini bir merkezdi. Efes'e gelen çok sayıda hacı, özellikle gümüşten yapılan adak heykelleri satın almak suretiyle şehre muazzam miktarda para bırakıyorlardı. Bu sebeple şehirde güçlü bir gümüş esnafı loncası vardı.
Hristiyanlığı yaymak üzere Efes'e gelen ve büyük tiyatroda tek tanrıcılık lehine bir konuşma yapan havari (Aziz) Paulus, gümüş loncasının tepkisini çekerek az kalsın bir ayaklanmaya neden oluyordu. Paulus'un tek tanrı lehine konuşma yaptığını haber alan gümüş esnafı loncası başkanı Dimitrios, derhal lonca yönetimini toplantıya çağırmış ve onlara gümüş adak heykelciği ve benzeri işlerden büyük paralar kazandıklarını, ancak Paulus denen bu adamın, elle yapılan tanrıların gerçek tanrılar olmadığını söyleyerek yalnız Efes'te değil, neredeyse tüm Asya ilinde çok sayıda kişiyi kandırdığını, hem ellerindeki sanatın saygınlığını yitirmek tehlikesiyle karşı karşıya olduklarını, hem de ulu tanrıça Artemis'in tapınağının hiçe sayılması ve tüm Asya iliyle tüm dünyanın tapındığı tanrıçanın, ululuğundan yoksun kalması tehlikesinin mevcut olduğunu anlatarak, derhal harekete geçme çağrısında bulunmuştu.
Dimitrios başkanlığındaki lonca üyeleri sokağa çıkarak "Efes Artemis'i uludur!" sloganı eşliğinde tiyatroya doğru yürüyüşe geçmiş, yolda yüzlerce kişi onlara katılmış, Paulus linç edilme tehlikesiyle karşı karşıya kalmış, ancak şehrin Romalı egemenlerinin araya girmesiyle göstericiler dağıtılmış, Paulus da bu kargaşa sebebiyle Efes'ten ayrılmak zorunda kalmıştı. Fakat Efes'teki kiliseye genç Timoteos'u önder olarak atamıştı.
İnsanlığın kutsal saydıkları şeylerden çıkar elde eden bir zihniyet tarihin her döneminde varmış demekki. İnsan yine insan günümüzde de din tacirleri kendi çıkarları ile dini birleştiriyor, tarihtede bu böyleydi…Çünkü insanlığın en iyi kullanıldığı şey kutsaliyetlerdi ve işin içinde para olduğu sürece kimsenin gözü bu kutsallığı görmüyordu…
...
Peki sizce kim haklıydı;
Tek tanrıyı savunan Havari Paulus mu?
Yoksa Artemis’ten çıkar elde edenlerin başkanı Dimitrios mu?
...
Tarihçi-Tolga MERT
